HISTORIA PERFUM
Słowo perfuma pochodzi od łacińskiego wyrażenia „per” , oznacza „przez” i „fumus”, oznaczające „dym”. W późniejszym okresie Francuzi nadali temu wyrażeniu bardziej przyjemną konotację oznaczającą przyjemny zapach unoszący się w powietrzu. Artykuł ten przedstawi nam historię perfum, która bardzo często przeplatała się z historią ludzkości.
Pierwszymi formami perfum były kadzidła. Zostały one odkryte w Mezopotamii około 4.000 lat p.n.e. Starożytne kultury paliły specyficzne rodzaje żywic, ziół czy drewna podczas obrzędów religijnych. Moczyli żywice i drewno w wodzie czy oleju i tymi roztworami przecierali swoje ciała. Także bardzo często balsamowano ciała zmarłych w tego rodzaju substancjach zapachowych.
Perfumy odgrywały bardzo ważną rolę w starożytnym Egipcie, czego dowiadujemy się z hieroglifów wyrytych na egipskich grobowcach. Kadzidła trafiły do Egiptu około 3.000 lat p.n.e. i dzięki królowej Hatszepsut stały się powszechnie stosowane. Hatszepsut przeprowadzała wiele wypraw w poszukiwaniu kadzideł i innych wartościowych towarów a rezultaty tych wypraw znamy z zapisów wyrytych na ścianach świątyni zbudowanej na jej cześć. W świątyni tej znajdował się ogród botaniczny pełen drzew i roślin zapachowych sprowadzonych podczas wypraw. Wiele perfum odnaleziono w grobowcach egipskich faraonów. W tamtych czasach perfumy używane były tylko podczas rytuałów do bogów lub faraonów aż do początku Złotego Wieku Egiptu.
Perfumy cieszyły się równie wielkim poważaniem w czasach biblijnych i często były nadmieniane w zarówno w Starym jak i Nowym Testamencie, jak np. trzej królowie niosący dary dla Jezusa: złoto, kadzidło i mirrę. Kadzidło to prawdopodobnie najbardziej znane źródło substancji zapachowych do których nawiązywała Biblia. Palenie kadzidła było przywilejem najstarszych cywilizacji i nadal jest chętnie wykorzystywane np. w Kościele Katolickim.
Z upływem czasu, kapłani stopniowo zrzekali się swego wyłącznego prawa do używania wszelkich substancji zapachowych i kadzidła oraz olejki perfumowane stały się dostępne dla wszystkich Egipcjan. Zalecano swoim obywatelom aby perfumowali się przynajmniej raz w tygodniu. Od tego czasu Egipcjanie brali rozmaite, wyszukane kąpiele zapachowe, które były prekursorami luksusowych łaźni kąpielowych zakładanych w późniejszym okresie przez Greków i Rzymian. Egipcjanie nawilżali swoją skórę olejkami, które z jednej strony dawały im świeżość i przyjemność a z drugiej chroniły ich ciała przed wysuszaniem od upalnego słońca. Egipcjanie stworzyli wiele pachnących kremów i innych środków nawilżających. Kształtowali je w stożki i pozwalali się im roztapiać na ich włosy i ciało. Kąpiele stosowane były często i należały do wielkich przyjemności a pranie robiono nawet trzy razy dziennie. Egipcjanie używali perfum przez całe swoje życie, od urodzenia aż do śmierci. Wielu z nich zatrzymywało perfumy w swoich grobach ponieważ wierzyli, że to pozwoli im zachować jedwabiście gładką skórę również w życiu poza grobowym. Wierzyli, że perfumy towarzyszą zmarłym również w niebie. Zapachy te były bardzo mocne. Dlatego też gdy po 3300 latach otwarto grób Tutenchamona wciąż odczuwalna była delikatna woń perfum. Perfumy używane były również w procesie balsamowania umarłych a proces ten trwał od 40 do 70 dni. Używano do tego sproszkowanej mirry, cynamonu i innych perfum.
Używanie perfum osiągnął swój szczyt okresie IV i V wieku przed naszą erą. Zarówno w starożytnym Egipcie jak i Grecji perfumerie stały się popularnymi miejscami spotkań a rutynowa kąpiel była ważnym elementem życia codziennego. Jednocześnie używano różnego rodzaju pachnących smarowideł i różne zapachy zarezerwowane były do poszczególnych części ciała. To właśnie starożytnym Grekom przypisuje się tworzenie pierwszych perfum w płynie, choć były one zupełnie inne od tych, które używamy obecnie. Starożytne perfumy tworzone były z pachnących proszków zmieszanych z ciężkimi olejkami bez użycia alkoholu. Płyn ten przechowywany był w wydłużonych butelkach wykonanych z alabastru i złota.
Egipcjanie również byli dumni ze swoich pięknych butelek w których przechowywali perfumy. Butelki te były wykonane z alabastru, szkła, hebanu i porcelany. Niektóre butelki wykonywano ze złota, wysadzanego szlachetnymi kamieniami. Korzystne warunki klimatyczne pozwoliły Egiptowi na znaczący import przypraw i aromatów z Indii. Sprowadzano stamtąd między innymi imbir, pieprz i drzewo sandałowe. Nawet dzisiaj, w czasach współczesnych Egipt odgrywa ważną rolę w uprawie jaśminu i produkcji olejków aromatycznych wykorzystywanych w perfumach. Starożytni Grecy i Rzymianie uczyli się produkcji perfum właśnie od Egipcjan.
W Grecji podobnie jak w Egipcie najbardziej cenionymi kwiatami były lilia i róża. Substancje zapachowe wytwarzane z z olejków roślinnych takich jak oliwa z oliwek i oleju migdałowego mieszali z olejkami uzyskanymi z lilii, róż, anyżu i korzeni irysa. I pomimo wcześniejszego zakazu używania perfum w VI wieku p.n.e. w Grecji, zarówno kobiety jak i mężczyźni stosowali je w obfitych ilościach przed i po kąpielach, w ciągu dnia i nocy na wszystkich częściach ciała.
Rzymskie łaźnie publiczne były niezmiernie spektakularne, a łaźnie cesarza Karakalli należały do najbardziej znanych. Jeden z pokoi, zwany „unctuarium” składał się z półek pełnych garnków z maściami zapachowymi, słoików z olejkami oraz różnej wielkości butelek z esencjami. Rzymianie perfumowali się trzy razy dziennie. Również perfumowano psy i konie. Podczas uczt, uwalniano z klatek wyperfumowane ptaki aby za pomocą swoich skrzydeł rozwiewały aromatyczny zapach. Draperie, świeczniki, stoły i poduszki, wszystkie te rzeczy były mocno perfumowane.
W wyniku najazdu Aleksandra Wielkiego na Egipt w III wieku p.n.e. korzystanie z perfum i kadzideł stało się w Grecji jeszcze bardziej powszechne. Teofrast z Aten objaśniał najrozmaitsze pochodzenie perfum, olejków eterycznych oraz wpływ zapachów na nasze nastroje i procesy myślenia. Także badał sposób w jaki ludzie postrzegają zapach oraz zwrócił uwagę na związek między postrzeganiem zapachu a smakiem.
Być może najbardziej znaną władczynią Egiptu była Kleopatra. Była kobietą dobrze zorientowaną w substancjach zapachowych i bardzo rozrzutna w ich używaniu. Po zabójstwie Juliusza Cezara, opuściła Rzym by stać się królową Egiptu gdzie w 42 roku p.n.e. powitała Marka Antoniusza, rzymskiego polityka, na statku z perfumowanymi żaglami. Przybycie Kleopatry poprzedzone było chmurami perfum z których powoli wyłonił się jej statek.
W okresie średniowiecza do Europy perfumy dotarły dzięki Wyprawom Krzyżowym do Ziemi Świętej, które odbywały się od XI do XIII wieku. Przełomem w rozwoju perfum były czasy renesansu, kiedy to odkryto procesy destylacji i ekstrakcji. Początkowo krajem najbardziej zaawansowanych technologii wytwarzania perfum były Włochy. Stolicą perfumowego kunsztu i wyrafinowania była Wenecja, gdzie produkowano słynne flakony z dmuchanego szkła. Kolejnym krajem, który zasłynął z wytwarzania wonnych pachnideł była Francja, a najsłynniejszym miastem- Prowansja, której obszar charakteryzuje ogromny wybór roślin, które stanowiły składniki perfum.
Francja pozostała do dziś krajem słynącym z wyrobu perfum. Pierwszą perfumerię, która istnieje do dzisiejszego dnia otwarto tam w 1828 roku, a jej właścicielem był sławny Guerlain. Kolejne lata stanowiły wielki rozkwit świata perfum, do czego przyczynili się kreatorzy mody, sygnujący swoim nazwiskiem różne zapachy. Tak też sławne stały się perfumy Chanel No5, które były jednym z ulubionych zapachów mademoiselle Coco.
